Terug naar begin
| |
Geschiedenis: Bemmel
Bemmel, nu onderdeel van de gemeente Lingewaard, ligt in de oostelijke Over-Betuwe, tussen Arnhem en Nijmegen en
waar de Rijn zich splitst in de Waal en het Pannerdensch kanaal.
In de uiterwaarden treft men nog baksteenindustrie aan. Hoewel het aantal fabrieken de laatste jaren door
modernisering en schaalvergroting drastisch vermindert, heeft men de beeldbepalende schoorstenen veelal laten staan.
Veel mensen die in Bemmel wonen, werken in Arnhem en Nijmegen.
Behalve de kern Bemmel kent de gemeente nog een viertal kerkdorpen: Angeren, Doornenburg, Haalderen en Ressen.
Geschiedenis
Het gebied werd al in de steentijd bewoond, terwijl ook sporen gevonden zijn
van Bataafse en Romeinse bewoning ten tijde van het begin van onze jaartelling.
 Ponymarkt in Bemmel 14 augustus 1961
foto Openlucht Museum Arnhem
Bemmel
Het dorp Bemmel is rond 1200 ontstaan langs een dijk die dateert uit de
periode 700-1000. Langs die dijk, de tegenwoordige Dorpsstraat, werd toen de
Romaanse kerk van Bemmel gebouwd. Het fraaie bouwwerk bevat 16de eeuwse
muurschilderingen met afbeeldingen van de ambtman (bestuurder) Joost van
Bemmel en zijn vrouw Anna Vaec. Langs die dorpsdijk werden rond 1300 vier
kastelen gebouwd. Hiervan zijn er nog 3 over: Het meest monumentale is het
raadhuis De Kinkelenburg dat op een eiland in een grote vijver ligt. Dit
kasteel was bezit van de familie Van Ambe die het in 1403 afstond aan de
hertog van Gelre. In de kelders bevindt zich de regionale VVV. Tegenover het
raadhuis ligt De Brugdijk. Dit gebouw is in de loop van de geschiedenis
ingrijpend aangepast. Rond 1960 werd het gerestaureerd in de stijl van een
18de eeuwse patriciërswoning. Vlakbij ligt de Tabakschuur, een markant
gerestaureerd bouwwerk dat herinnert aan de eertijds (18de en 19de eeuw) in
de Over Betuwe intensief beoefende tabaksteelt. Het gebouw dient
tegenwoordig als ontvangstruimte voor het gemeentebestuur. Het kasteel "Huis
te Bemmel" wordt al in 1354 vermeld. Het huidige uiterlijk van een
landedelmanswoning is ontstaan door 19de eeuwse aanpassingen. Toch was dit
ooit het stamslot van de Van Bemmels. De fundamenten en massieve keldermuren
zijn overblijfselen uit de periode dat het als kasteel dienst deed. Het
gebouw is omgeven door een gracht en ligt in een fraai park met majestueuze
bomen.
Ressen
Ressen wordt al vernoemd in een schenkingsoorkonde van het einde van de 7de
eeuw. Het oude Romaanse kerkje van Ressen dateert uit de 12de en 13de eeuw.
Voor het kerkje bevindt zich, door bomen omzoomd, de oude dorpsakker. Het is
sedert 1998 een beschermd dorpsgezicht.
Doornenburg
Doornenburg, reeds vermeld in 891, heeft een imposant middeleeuws kasteel
met een unieke en grootse voorburcht, compleet met boerderij en kapel. De
oorsprong is in de nevelen van de historie gehuld, maar de huidige vorm
dateert uit de 13de en 14de eeuw. Hoewel het kasteel nooit belegerd en
verwoest is in de middeleeuwen, raakte aan het eind van de 19de eeuw ernstig
in verval en werd gerestaureerd in de periode van 1937-1941. Toen de
frontline in de tweede wereldoorlog in de herfst van 1944 in de Betuwe kwam
te liggen (slag om Arnhem), werd kasteel Doornenburg een Duits hoofdkwartier.
Lange tijd is gedacht dat de Duitsers het kasteel hadden opgeblazen, maar
het pas gerestaureerde bouwwerk werd in maart 1945 gebombardeerd door de
Engelsen. De terugtrekkende Duitsers bliezen vervolgens het nog overeind staande
poortgebouw op om door de geallieerden niet meer te kunnen dienen als observatiepost.
De nieuwe restauratie na de oorlog duurde ruim 20 jaar (1947-1968), waarna het
in oude glorie herrees als een van de grootste bezienswaardigheden van de
gemeente Bemmel. Vlakbij het kasteel ontspringt de rivier de Linge die de Betuwe
doorsnijdt van oost naar west. Op het splitsingspunt van de Rijn ligt het
19de eeuwse (1869)
Fort Pannerden.
Het bolwerk is geheel opgetrokken uit baksteen en alleen al daarom een
spectaculaire bezienswaardigheid. De belangrijkste taak van het fort was om
te voorkomen dat de (Duitse) vijand de Rijn zou afdammen, zodat de Hollandse
waterlinie (forten en inundatiegebieden rond Utrecht) droog zou vallen. Het
uitzicht vanaf dit pantserfort over het rivierenlandschap is zeer
indrukwekkend.
Veldsteenoven De Roswaard.
In de uiterwaarden langs het Pannerdensch kanaal in de richting van Angeren
ziet men -op particulier terrein- de resten van veldsteenoven De Roswaard.
Een van de weinige overblijfselen van een veldsteenoven in Nederland. De
hoge muren zijn begroeid met planten en zelfs bomen. Het hele
uiterwaardengebied zal op termijn deel gaan uitmaken van het natuurgebied
"De Gelderse Poort". Doordat het gebied ten oosten van de snelweg
Arnhem-Nijmegen geen doorgaande functie heeft en omdat de dijken op een
aantal plaatsen voor gemotoriseerd verkeer zijn afgesloten, is het gebied
ideaal voor fietstochten. Met name de dijkwegen met hun prachtige uitzicht
en de mogelijkheden om per (fiets)pont de Betuwe te verlaten en over te
steken naar het Gelders Eiland (Liemers) en de Ooypolder, zorgen voor een
breed scala aan opties voor iedereen.
|